warzywa

 

                                                                                                                                                                           

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            Aloes (Aloe L.) – rodzaj jednoliściennych sukulentów liściowych. Liczy ok. 590 gatunków (różnice zależą od ujęcia systematycznego taksonów). Należą do niego formy drzewiaste, krzewiaste, byliny, niekiedy liany. Zasięg występowania roślin z tego rodzaju obejmuje Półwysep Arabski, Afrykę i Madagaskar. Gatunkiem typowym jest Aloe perfoliata L.

W Polsce uprawia się go w doniczkach.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  

Pokrój                                                                                                                                             Mają rozgałęzione lub nierozgałęzione pędy zakończone rozetą mięsistych liści zawierających żółtawy lub brązowawy sok mleczny.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

Liście                                                                                                                               Mięsiste, najczęściej z woskowatym nalotem, brzegiem kolczaste, umieszczone w przyziemnych rozetkach.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

Kwiaty                                                                                                                                          Długi, czerwony, żółty lub pomarańczowy okwiat, bogaty w nektar, zebrany w grono. Zapylany przez ptaki. Niekiedy kwiaty są dwubarwne. Powtarzające się kwitnienie odróżnia aloesy od podobnych do nich agaw, które kwitną raz w życiu i zamierają.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                               

Ochrona                                                                                                     Wszystkie gatunki aloesów, z wyjątkiem aloesu zwyczajnego Aloe vera, są chronione przepisami CITES                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         Zastosowanie                                                                                          Rośliny uprawne                                                                                                                                        Aloesy rozmnaża się wegetatywnie i przez nasiona                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            

Rośliny lecznicze

Gorzki sok aloesu zwyczajnego jest wykorzystywany we współczesnej medycynie, często w postaci oleju aloesowego. Sok stosowany bezpośrednio na rany skóry bardzo przyspiesza proces gojenia. U małych dzieci niewskazane jest stosowanie okładów z aloesu w formie czystej, tzn. z części miąższu lub rośliny, gdyż może dojść do poparzenia lub nawet owrzodzenia skóry w miejscu przyłożenia rośliny. U dzieci ze względu na chłonność skóry może dojść także do zaburzenia działania przewodu pokarmowego objawiającego się nudnościami, a nawet wymiotami i biegunką. Sok pozyskuje się także z aloesu uzbrojonego, Aloe perryi i innych gatunków pokrewnych. Świeże liście A. arborescens i innych gatunków uprawnych służą do otrzymywania wodnych wyciągów. Aloes ma silne działanie przeczyszczające, nieznaczne właściwości bakteriobójcze, wzmaga czynności żółciotwórcze. Niewielkie ilości aktywnych związków przenikają do mleka karmiących matek, działając przeczyszczająco na dzieci.

9 maja 2002 amerykańska Agencja Żywności i Leków wydała zakaz stosowania między innymi aloesu jako składnika przeczyszczającego w lekach bez recepty.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               

   Bakłażan                                                                        Bakłażan jest warzywem zawierającym małe ilości witamin czy składników mineralnych. W       swoim składzie posiada flawonoidy, które mają działanie antyoksydacyjne. To fioletowe             warzywo jest produktem niskokalorycznym mającym mdły smak. Dowiedz się o nim więcej z      artykułu Sylwii Stanclik „Bakłażan – właściwości”.

                                                                                                                                                                                

  Łodyga                                                                                                                                     Dorastająca do 100 cm. Często jest pokryta kolcami (zależy od odmiany).

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

Liście                                                                                                                                              Jajowate, niekiedy z płytkimi wcięciami na brzegach o długości do 15 cm. Wyrastają na dość długich ogonkach.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  

Kwiaty

Korona kwiatu w kształcie rurki, zakończonej pięcioma płatkami w kolorze niebieskim lub fioletowym, o żółtym środku. Kwiaty wyrastają pojedynczo lub w kiściowatych kwiatostanach z kątów liści. Mają kolczasty, 5-działkowy kielich. 1 słupek i 5 pręcików.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

   Zastosowanie                                                                                                                                                                                                                 Uprawa                                                                                                                                                  Bakłażany uprawiane są w parnych tropikach i subtropikach na całym świecie od         Indii Zachodnich po Filipiny. Japończycy, podobnie jak Hindusi, starają się wyhodować nowe, jak najlepsze odmiany. Współczesne krzyżówki mają owoce owalne, okrągłe lub w kształcie gruszki, a ich skórka może przybrać fioletową, żółtozieloną lub białą barwę. Owoce mogą ważyć nawet 500 g, jeśli są uprawiane w odpowiednich warunkach jako rośliny jednoroczne. Można je zbierać 6 miesięcy po zasiewach. Pierwsze wzmianki o uprawie bakłażanów pochodzą z Chin z V wieku p.n.e. Przypuszcza się, że uprawiano je już wcześniej w Indiach. Bakłażany zawędrowały z Azji do Europy wraz z muzułmanami, którzy dotarli do Hiszpanii przez północną Afrykę w VII wieku, za czasów kalifatu Umajjadów. Hiszpański klimat jest na tyle łagodny, że bakłażany mogły rosnąć na dworze, w ogrodach lub na polach. W chłodniejszych rejonach Europy, np. Wielkiej Brytanii czy krajach niderlandzkich, uprawia się je na małą skalę w szklarniach. Znajduje się w rejestrze roślin rolniczych Unii Europejskiej.   

                                                                                                             

Bataty

Bataty w zależności od rodzaju mogą być słodkie lub gorzkie, z czego te drugie są trujące ze względu na zawarte w nich substancje. Warzywa te są koloru pomarańczowego. Posiadają duże ilości witaminy A. Oprócz tego mają bogatą zawartość witamin i składników mineralnych oraz są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych. O batatach dowiecie się z artykułu „Bataty – właściwości” Sylwii Stanclik.                                                 

  

      Wilec ziemniaczany (Ipomoea batatas (L. Poir.) – gatunek byliny należący do      rodziny powojowatych, znany pod nazwami: batat, patat, kūmara lub słodki ziemniak. Pochodzi z Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. Nie jest znany w dzikim stanie, jest natomiast popularny w uprawie w całej strefie tropikalnej. 

                                                                                                                                                                             

Morfologia

                                                                                                                                                                           

Łodyga                                                                                                                                

    Płożąca, ukorzeniająca się w węzłach, silnie rozgałęziona, często mięsista, długości do 5 m.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

Część podziemna                                                                                          Jadalne bulwy korzeniowe osiągające wagę do 3 kg. Mają biały, różowy lub czerwony miąższ.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        

Liście

                                                                                                                                                

Skrętoległe, ogonkowe i bardzo zmienne. Od głęboko siecznych, z 3 lub większą liczbą klap i z nasadą sercowo strzałkowatą, do jajowatych z prostą nasadą. Osiągają 4-15 cm długości i 3-11 cm szerokości.

                                                                                                                                                

Kwiaty

Duże, o długości korony 3-7 cm, zebrane są po 3-4 w kątach liści. Działki kielicha do 1 cm długości, zaostrzone. Korona dzwonkowata lub lejkowata, na zewnątrz jasnoniebieska lub fioletowa, w gardzieli ciemniejsza. W uprawie często nie zakwitają.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                

Owoce

Jajowate torebki z dużymi, ciemnymi nasionami, rzadko się zawiązują.